راهنمای خرید خودرو وارداتی دست دوم

درست است که خرید ماشین‌های داخلی از طریق سامانه یکپارچه فروش خودرو به اندازه کافی دشوار و گیج‌کننده بود، ولی در مقایسه با سامانه یکپارچه فروش خودروهای وارداتی یک پروسه راحت و بی‌دردسر است! ۶ اسفند ماه ۱۴۰۱ بود که با اعلام وزارت سمت، متقاضیان خرید خودرو وارداتی صفر و دست دوم توانستند با مراجعه به سایت saleauto.ir درخواست خود را برای خرید اتومبیل وارداتی ثبت نمایند.

البته همه چیز به همین سادگی نبود، زیرا ماه‌ها طول کشید تا معلوم شود اساسا چه خودروهایی در این طرح عرضه می‌شود و زمان تحویل آن‌ها چه موقع است.

در نهایت بعد از حدود ۸ ماه بلاتکلیفی، در مهر ماه ۱۴۰۲، بالاخره سامانه یکپارچه خودروهای وارداتی باز شد تا آن‌هایی که در اسفند ماه سال گذشته ماشین پیش خرید کرده بودند، بتوانند اتومبیل مدنظرشان را انتخاب نمایند. در طول این فرایند اما و اگرهای بسیار زیادی به‌وجود آمده و مراحل کار به قدری پیچیده بود، که لازم دیدیم یک راهنمای جامع در رابطه با چگونگی ثبت‌نام برای خرید خودروی خارجی دست دوم را تهیه کنیم. با ما همراه باشید.

خرید خودرو دست دوم خارجی؛ از حرف تا عمل!

هنوز پای هیچ خودرو دست دوم خارجی به کشور باز نشده و این در حالی است که به گفته یکی از نمایندگان مجلس، آیین‌نامه واردات خودروهای دست دوم‌، پس از بررسی در کمیسیون زیربنایی، در انتظار تصویب هیات دولت است (مهر ماه ۱۴۰۲). حالا ولی با گذشت بیش از دو ماه از بیان این اظهارات، هنوز هیچ خبری از تصویب این آیین‌نامه به گوش نمی‌رسد. تنها برخی از بندهای این آیین‌نامه که صحت آن‌ها تایید شده است، عبارتند از:

• برخلاف آیین‌نامه اولیه، واردات با ارز شخصی ممنوع شده است.
• واردات خودرو با کارت ملی لغو شده و تنها با کارت بازرگانی می‌توان خودرو وارد کرد.
• واردات خودروهای بیش‌تر از ۲۵۰۰ سی‌سی ممنوع است.
• واردکنندگان باید در قبال خودرو مسئول باشند و خودروهای سرقتی را وارد نکنند.
• خودروی کارکرده وارداتی، باید مجوزهای سازمان ملی استاندارد را دریافت کند.
• عمر خودرو وارداتی دست دوم، باید کمتر از پنج سال و کارکرد آن نیز حداقل باید ۱۰۰ کیلومتر باشد.
• شرکت‌های واردکننده به شرط ارائه ضمانت خدمات پس از فروش، می‌توانند نسبت به ثبت سفارش خودرو کارکرده اقدام نمایند.
• ثبت سفارش خودروها باید پیش از ورود خودرو به کشور انجام شود. بنابراین ترخیص خودروهایی که ثبت سفارش آنها پس از ورود به کشور انجام شده باشد، امکان‌پذیر نیست.

دستورالعمل سازمان ملی استاندارد برای واردات خودرو کارکرده

همان‌طور به شکل غیررسمی اعلام شده، خودروهای دست دوم وارداتی باید تاییدیه سازمان استاندارد را داشته باشند. سازمان ملی استاندارد در همین راستا لیست برندهای معتبری که مجوز واردات خودرو دست دوم را دارند، با عنوان «دستورالمعل جدید واردات خودرو دست دوم» در تاریخ ۱۶ شهریورماه ۱۴۰۲، بصورت زیر اعلام کرد:

• نمانام‌های معتبر کشورهای عضو اتحادیه اروپا و انگلیس؛ شامل: مرسدس بنز، بی‌ام‌و، سئات، اشکودا، آئودی، ولوو، فولکس واگن، مینی، اپل، فیات، مازراتی، رنو، پژو، مان، اسکانیا، ایویکو.
• نمانام‌های معتبر ژاپنی؛ شامل: تویوتا، هوندا، میتسوبیشی، مزدا، سوزوکی، لکسوس، نیسان.
• نمانام‌های معتبر کره‌ای؛ شامل: هیوندای، کیا، سانگ یانگ.

مطابق این دستور العمل، خودروهای وارداتی کارکرده، با یکی از شرایط ذیل قابلیت ارزیابی و صدور تاییدیه استاندارد را دارند:

1. دارای گواهی صحه‌گذاری تایید نوع از سازمان استاندارد طی ۵ سال گذشته باشند.
2. از برندهای معتبر (که به آن‌ها اشاره کردیم) باشند.
3. دارای تایید کلی WVTA مندرج روی پلاک شناسایی خود باشند.
4. هر دستگاه منطبق با گواهی استاندارد ای‌مارک COC باشد.
5. هر دستگاه دارای گواهی تایید GCC تایید کننده کشورهای حوزه خلیج فارس GSO باشد.
6. هر دستگاه دارای گواهی تایییه چین (CCC) باشد.
7. هر دستگاه دارای گواهی تاییدیه کشورهای اتحادیه اورآسیا EAC باشد.

نحوه خرید خودرو کارشناسی شده وارداتی از طریق سامانه یکپارچه

مراحل خرید خودرو دست دوم به احتمال زیاد مشابه با خرید خودروهای صفر کیلومتر وارداتی است.

در همین رابطه، ابتدا سامانه یکپارچه خودرو وارداتی (saleauto.ir) در روز یکشنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۲ برای مرحله دوم عرضه باز شد و به متقاضیان اعلام شد که از میان ۶ خودروی موجود، می‌توانند ۳ خودرو را به صورت اولویت بندی انتخاب کنند؛ یعنی بعد از پایان ثبت نام خودرو وارداتی در مرحله دوم (۲۵ مهر ۱۴۰۲)، این اولویت ها بررسی و یکی از خودروها به متقاضی تحویل داده می شود.

تعداد متقاضیان خرید خودرو وارداتی در اسفندماه ۱۴۰۱ و مرحله اول این طرح، ۳۴ هزار نفر بود که تعدادی از آن‌ها انصراف دادند و پس از قرعه‌کشی اولویت‌های واگذاری، تعداد متقاضیان خرید ماشین وارداتی جدید به ۳۰ هزار نفر رسید.

تخصیص خودرو از میان ۳ گزینه انتخابی، بر اساس اولویت متقاضی در سامانه خواهد بود و طبیعتا آن هایی که رتبه بالاتری در اولویت بندی ها دارند، خودروهای بهتری نصیبشان خواهد شد. همچنین پس از تخصیص خودرو، متقاضی که در اسفند ماه ثبت نام کرده و در مهر ماه اولویت‌هایش را مشخص کرده است، باید نیمی از قیمت علی‌الحساب خودروی منتخب خود را (مازاد بر ۵۰۰ میلیون پرداخت شده در اسفند) پرداخت کند.

سپس با او قرارداد تحویل ۳ ماهه بسته می‌شود و ظرف این مدت ماشین به وی تحویل می‌گردد.

نکته: در مرحله دوم عرضه خودروهای وارداتی، امکان ثبت‌نام متقاضی جدید وجود نداشته و تنها کسانی که در مرحله اول ثبت‌نام کرده‌اند می‌توانند اولویت‌بندی‌های خود را مشخص کنند.

چه ماشین‌هایی در طرح واردات خودرو خارجی عرضه شده‌اند؟

تاکنون ۱۵ ماشین برای واردات خودروی جدید و کارکرده به داخل کشور مشخص شده‌اند و قیمت ۶ تای آن‌ها نیز معین گردیده است. همچنین نام شرکت داخلی عرضه‌کننده، مدل، نوع موتور و گیربکس خودروهای وارداتی نیز در این لیست ۱۵ تایی به شرح زیر ارائه شده است:

همچنین قیمت خودروهایی که تاکنون اعلام شده است، عبارتند از:

خرید خودرو کارکرده خارجی چقدر منطقی است؟

برخی از منتقدان طرح واردات خودرو دست دوم خارجی معتقدند که ماشین‌های قدیمی و کارکرده خارجی آن بهره‌وری مورد انتظار را ندارند و تنها با تنگ کردن جا برای رقبا، وضعیت بازار خودروی کشور را آشفته‌تر می‌کنند. از نگاه این افراد، خرید خودروهای دست دوم خارجی منطقی نیست و ماشین‌های صفر کیلومتر ایرانی نسبت به آن‌ها ارجحیت دارند.

دیدگاه ما اما کاملا متضاد با این نظر است. مگر نه اینکه ماشین‌های ایرانی، اکثرا بازتولید اتومبیل‌های ۲ تا ۳ دهه قبل خارجی هستند؟ چه اشکالی دارد که مردم به جای آنکه ماشینی با تکنولوژی ۳۰ پیش را سوار شوند، خرید خودرو کارشناسی شده با تکنولوژی ۱۰ سال پیش را انجام دهند؟

از این دیدگاه، خرید خودروهای دست دوم خارجی، البته با این فرض که خودروهای وارد شده حداقل استانداردها را داده باشند و مسئولین امر به سراغ از رده خارج‌ها نرفته باشند، نسبت به خرید ماشین‌های داخلی کاملا ارجحیت دارد.

شرایط خرید خودرو دست دوم وارداتی چیست؟

قرار بود خیلی زودتر از این‌ها «آیین‌نامه خرید ماشین وارداتی دست دوم» تدوین شده و به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد. اما تا زمان انتشار این مقاله، هنوز خبری از تصویب این آیین‌نامه نیست و معاملات ماشین‌های دست دوم همچنان به شکل سابق از طریق نمایشگاه ماشین و سایت خرید خودرو دست دوم صورت می‌گیرد. در چنین فضایی تنها شایعاتی وجود دارند که معلوم نیست چقدر مبتنی بر واقعیت‌اند.

مثلا بر اساس یکی از این شایعات از زبان یکی از نمایندگان مجلس نقل شده، برخی از بندهای آیین‌نامه خرید ماشین وارداتی دست دوم به منظور جلوگیری از دلالی و ایجاد بازار سیاه تغییر کرده و تنها با کارت بازرگانی می‌توان نسبت به واردات خودرو دست دوم اقدام کرد. این در حالی است که تا پیش از این اعلام شده بود هر کد ملی قادر است یک خودروی دست دوم وارد کند.

در عین حال آن چیزی که مشخص است، اینکه تا زمان تدوین آیین‌نامه و به تصویب رسیدن آن، نمی‌توان دلخوش به واردات خودروهای دست دوم خارجی بود. گو اینکه حتی قوت گرفتن اخبار اجرایی شدن این طرح، اثرات مثبتی بر بازار خودروی کشور داشته و در همین راستا امیدواریم تا اجرای این طرح هرچه سریع‌تر به شکل درست و اصولی انجام شود تا مصرف‌کننده کشورمان به حداقل حق خود از بازار خودروی جهانی برسد.